"WORKING WITH THE WORMS”

“WORKING WITH THE WORMS: A BIBLICO-THEOLOGICAL REFLECTION”

Rev. Jeric C. Cortado, June 1, 2016

The term “worms” refers to the earthworm. In Cebuano dialect it is called Wati. (Cebuano dialect is dominantly used in Visayas and major cities in Mindanao). According to the experts, there are three types of earthworms, one is called “Anecic”, an earthworm that comes to the surface at night to drag food down in their permanent holes. Second is called “Endogeic”, a worm feed on the organic matter already in the soil and comes to surface in a rate circumstances. And the third is called “Epigeic” who lives in the surface brood and feed on decaying organic matter, and do not have a permanent tunnel. This type of earthworm is also known as the decomposers and it is used in vermicomposting. The earthworm is also called the transformer, a species that sustains the earth to its fertility by producing organic fertilizers and transforming wastes into a life producing nutrients and elements. According to the study, the soil that has the presence of an earthworm is more fertile than the soil enriched by chemical fertilizers.

The earthworms and their existence are precious and important to our life and survival. As part of the natural world, they are God’s creation that needs to be valued not because they are useful to us as human beings but because they are our companions toward the fullness of life.     

In Isaiah (chapter 41:14-16), worms or earthworms refers to the Indigenous People of Israel.

“People of Israel, don’t worry though others may say, ‘Israel is only a worm!’ I am the holy God of Israel, who saves and protects you. I will let you be like a log covered with sharp spikes. You will grind and crush every mountain and hill until they turn to dust. A strong wind will scatter them in all directions. Then you will celebrate and praise me, your Lord, the holy God of Israel.” (Contemporary English Version of the Bible)

The term earthworm here refers to the poor, oppressed, marginalized, exploited, and deprived (pomed) people conquered by the ruthless Babylonian Empire. Under the Babylonian captivity, the people of Israel live in the reality of homelessness, uprooted from their lands and experienced radical dislocation from their culture and spirituality. They were forced to migrate in a foreign land and threatened to erase their own sense of identity as indigenous people of Israel.  

In verse 14, God said, “I am the Holy God of Israel, who saves and protects you” or in the New International Version it is stated, “I myself will help you,” describing God who took the initiative to enable the pomed struggle for liberation. Set them free to express and determine themselves in the Lord (v.16) and will become bringer of hope and vitality to all. Furthermore, living a life in its fullness, making all creatures dynamic for the welfare of everybody and treasures the spirituality of interconnectedness to one another. These (in chapter 41, verses 8-10) considered earthworms by the ruling elite re-affirmed their status as chosen people of God being identified with the pomeds (poor, oppressed, marginalized, exploited, deprived but struggling people) rather than with the conquerors and the royalty. They were transformed to transform what is considered wastes in the sight of God to become organic fertilizers that inspire and nurtures life to its fullness. God empowered these pomeds to topple down the exploitative and oppressive empire and established a new structure with a new breed of leadership.

Working with the worms in this point is an advocacy of working hand in hand with the pomeds as like what the prophets and Jesus did. We have to remember that Jesus Christ was being raised from and with the considered earthworms of his time. In Luke 4: 18-19, Jesus clarified that he was sent to work with the considered earthworm to “preach good news to the poor, proclaim freedom for the prisoners, recovery of sight for the blind, to release the oppressed, and to proclaim the year of the Lord’s favor or the day of the Lord”.  In doing his mission and ministry, Jesus was also considered a worm because of his Christic (liberating) initiatives. He was despised, rejected and humiliated. Working with worms is working with Jesus our Christ who taught us that the people’s welfare and well-being always comes first. Thus, the person is more important than law, tradition, institution, hierarchy, structure or system as he expressed in Mark 3:1-6. And we are not a property of anyone but we belong to God who created us out of the earth.

Working with the worms is integral to theological instruction that reminds us to the core of our existence as created out of the earth nourished and fertilized by the earthworm. As created out of the earth and as in the image of God, by nature we are living the spirituality of the earthworm which loves the earth by cultivating, nourishing, and enriching the land. Living the spirituality that has deep relationship with God, with fellow human beings, and with the land in which our sources of livelihood is rooted from.

Thus working with the worm is a kind of spirituality that leads to develop church and community development workers which is competent in the rural life, community development and environmental justice ministries; provides venue or learning opportunities on vermiculture, vermicomposting system, sustainable agriculture, and entrepreneurship which can be a potential source to support the evangelism and mission work of the church;  and produce materials or training module on geo-theology and environmental justice, rural life and community development ministries which would be a great contribution in addressing the issues of climate change, environmental degradation, and food security. Amen.

Reference:

1.        (2012) In the Image of God….We are Created: Reflections and Perspectives on Human Rights. Philippines: NCCP.

2.        Capulong, Noriel C. (2009) Reading and Hearing the Old Testament in the Philippine Context. Vol. 2: From the Seventh-Century Prophets to Daniel. Philippines: New Days Publishers and Siliman University.

3.        Gottwald Norman K, & Horsley, Richard A. (eds.). (1993) The Bible and Liberation: Political and Social Hermeneutics. Revised Edition. USA: Orbis Books.

4.        http://www.bibleline.org/earthworm.htm

“ANG HUKOM AT ANG BALO”

“ANG HUKOM AT ANG BALO”[1]

Isang Pagninilay sa Lucas 18:1-8

Pedro: Tingnan mo nga Jesus! Ginawa na natin ang lahat. Napudpod na ang ating mga sandalyas. Nangangamoy na tayo sa pawis sa pagsusulong ng pagbabago. Pero ano ang ating napala?

Jesus: Kalma ka lang. Wala ka talagang pasensya, Pedro.

Pedro: Ah ganon, magpasensya! Kalma lang! Ano ka ba Jesus! Buksan mo nga ang iyong mga mata! Hindi biro ang pinaggagawa natin. Para tayong nagbubungkal para patagin ang malaking bundok sa ating harapan. Ginagawa nating hangal ang ating sarili, Jesus!

Jesus: Talagang hangal tayo, Pedro. Kung tunay tayong may pananalig sa Panginoon at sa ating mga sarili, kaya nating patagin ang bundok at maitapon sa dagat. Alam mo noong bata pa ako, noong nasa Nazaret pa kami ng balo kong inang  si Maria. Habang sila ay nagtatrabaho sa bukirin ng panginoong-maylupang si Ananias. Narinig ko ang pag-uusap nila nanay kasama ang kanyang mga kasamahang pesante.

Susana: Gago talaga itong si Ananias! Napakawalanghiya niya! Sana magkasakit yan at mamatay na!

Rebecca: Mantakin mo, tatlong linggo na tayong nag-tatrabaho ditto sa kanyang bukirin. Pero hindi parin tayo binabayaran. Hindi maari ito! Sumpa man, sa pamamagitan ng trumpeta sa Jerico malalaman ng buong mundo ang kanyang kasakiman at kasamaan. At ang matandang ito ay babayaran tayo. Dahil kung hindi!

Michal: Dahil ano, Rebecca? Huminahon ka nga. Huwag mong sayangin ang iyong lakas. Ano ang magagawa natin kung hindi niya tayo bigyan ng sahod? Wala! Kung buhay pa lang sana ang ating mga asawa ay maipagtatanggol nila tayo. Pero ano ang ating magagawa? Mga balo na tayo. Pasan natin ang krus at kailangan magtrabaho na parang hayop.

Jesus: Ang aking inang si Maria, kasama ang aming mga kapitbahay gaya ni nanay Susana, mga balo sa Nazareth ay hindi nabayaran sa tatlong linggo nilang sahod sa pag-aani ng bunga ng olibo sa bukirin ni Ananias. Galit sila dahil ilang ulit na itong ginawa ni Ananias sa kanila at ng iba pang panginoong-maylupa. Malimit napagsasamantalahan sa maliit na sahod at hirap ng trabaho. Maliban na sila ay nakakaranas ng diskriminasyon.

Maria: Mga kasama, kailangang kumilos tayo. Hindi na tama na ganito na lang lagi. Ang ating mga anak ay nagugutom dahil sa kasakiman ng mga panginoong-maylupa.

Michal: Kumadre, mayroon ba tayong magagawa? Kapalaran natin ito at tanggapin natin ang kapalarang ito.

Maria: Ano bang pinagsasabi mong kapalaran? Hindi totoo yan Michal. Hindi ko matatanggap na kapalaran natin ang maghirap ng ganito. Ang magutom ang ating mga anak. Alam mo ba ang sinabi ng nasira kong asawa na si Jose? At sumalangit nawa ang kanyang kaluluwa. Sabi niya, tayo ang gumagawa ng ating kapalaran, nasa ating mga kamay ang ating kinabukasan.

Susana: Totoo yan Maria, pero tayo’y mga babae at mga mahihina. Alam mo yan diba?

Maria: Papaano mo masabing mahina tayo dahil tayo ay mga babae, Susana? Hindi ba si Judith ang pumugot ng ulo sa isang higante na nakalimutan ko na kung sino yon? Noong panahon na ang mga kalalakihan ng Israel ay nabalot ng takot, sino ang namuno laban sa pang-aatake ng mga Canaanites? Si Deborah na babae katulad mo at katulad ko. At hindi ba’t si Reyna Esther ay palaban din?

Rebecca: Tama si Maria. Ang problema, ang babae lalo na at balo ito, dahil sa pag-iisa malimit nakatago katulad ng daga sa lungga.

Maria: Kung ganon, panahon na para lumabas sa lungga at parusahan ang abusadong pusa.

Susana: Oo, tama! Kumilos tayo para sa ating kagalingan na mga balo at kababaihan, at para sa ating mga anak!

Maria: Tayo na’t tumungo sa Cana at magsampa ng reklamo laban sa gahamang si Ananias. Ano ang trabaho ng hukom, di ba’t ipataw ang katarungan, tama? Kausapin natin ang hukom sa gayon ay dalhin niya ang ating mga reklamo sa korte.

Jesus: Si Nanay Maria, kasama ang iba pang balo sa Nazareth ay tumungo sa gawing norte patungong Cana. At nakipagkita sa hukom na nagngangalang Jacinto. Isang mataba at kalbong hukom na nakabase sa Cana.

Rebecca: Hukom na Jacinto! Hukom na Jacinto! Hukom na Jacinto! Hukom na Jacinto!

Jacinto: Anong kaguluhan mayroon dito sa labas ng aking bahay? Pambihira! Sino kayong mga nanggugulo?

Susana: Kami ang mga balong galing pa sa Nazareth! May sasabihin lang kaming mahalga sa iyo. Pakiusap pakinggan mo kami.

Jacinto: Kayong mga patay gutom. Ano ang inyong nais? Bakit ninyo ako ginugulo?

Maria: Hindi namin kayo ginugulo. Naandito kami dahil ipinagkait sa amin ang tatlong linggong sahod. Matapos kaming naghirap sa pagtatrabaho sa bukirin ni Ananias ay hindi kami binayaran.

Jacinto: At ano ngayon?

Rebecca: Hukom ka di ba? At bilang hukom ipinapataw mo ang hustisya’t katarungan sa mga naaapi.

Jacinto: Ipinakukulong namin ang mga nanggugulo na tulad ninyo. Abala ako ngayon, kaya puwede bang huwag ninyo akong gambalain.

Maria: Sir, sandali lang pakiusap. Huwag mo naman kaming talikuran agad. Alam naming kilala ninyo ang matandang si Ananias. Pinagtrabaho niya kami sa kanyang taniman ng olibo ng tatlong linggo. At hanggang ngayon ay di pa namin natatanggap ang aming pinagpagalan. Sa tingin niyo ba makatarungan ang kanyang ginawa sa amin?

Jacinto: At ano ang gusto ninyong mangyari ngayon?

Susana: Nais naming sampahan siya ng kaso sa korte. Nais naming pagkalooban niyo kami ng katarungan.

Jacinto: Well, dapat malinaw ito. Kung ipagtatanggol ko kayo sa korte, magkano namin ang ibabayad niyo sa akin?

Michal: Ano? Pakiulit nga po ang sinabi niyo? Galing kami sa mahirap na distrito.

Jacinto: Ang sabi ko, kug ilalakad ko ang kaso ninyo, magkano naman ang kabayaran dito? Aba’y di biro itong usapin.

Maria: Sir, nakita niyo naman, kami ay mga balo’t mahihirap.  Ano ang aming mibabayad sa inyo? At paano kami makababayad kung hindi kami babayaran ni Ananias.

Jacinto: Ah, ok! Nauunawaan ko. Kung gayon, babalik nalang kayo sa susunod na linggo. Ako ay abala ngayon. Kaya balik nalang kayo next week at tingnan ko kung anong magagawa ko para sa inyo.

Jesus: Kaya, mula sa Cana, ang aking ina kasama ang iba pang mga balo ay naglakad ng pitong milya pabalik ng  Nazareth. At matapos ang isang linggo….

Susana: Ipagkaloob mo sa amin ang katarungan! Hukom na Jacinto parang awa mo na!

Rebecca: Babayaran ka namin kapag naibigay na ni Ananias ang nararapat naming sahod. Ipaglaban mo kami sa korte.

Jacinto: Bayaran? Magkano? Sabihin niyo sa akin at magkano ang kabayaran?

Michal: Makakaipon kami ng sampung denaryo, o kahit pa labing limang denaryo ang ibibigay namin.

Jacinto: Ano! Limampung denaryo? Ganon lang? Ang cheap nyo ah! Hiniling niyo akong makipag-usap at ipaglaban kayo laban sa pinakamakapangyarihan. Tapos limampung denaryo lang! Hindi niyo ba naiisip na sa isang kumpas lang ng kanyang kamay ay pwede akong mabitay o ipapatay?

Susana: Unawain niyo naman ang kalagayan namin. Kami ay balo at mahirap.

Jacinto: Of course naintindihan ko kayo. At dapat din ninyong maunawaan na marami akong ginagawa. Hindi ko kayo maasikaso. Babalik nalang kayo sa susunod na linggo at titingnan ko kung ano ang aking magagawa.

Jesus: Kaya pitong milya na naman ang nilakad nila nanay pabalik ng Nazareth. At matapos ang isang linggo, binagtas na naman nila ang pitong milya patungong Cana.

Susana: Ngunit sir, gaano pa ba katagal kaming pabalik-balik dito?

Rebecca: Payat na payat na ang aming mga anak dahil wala nang makain. Marami na sa kanila ang nagkakasakit.

Michal: Hukom, pagmasdan mo ang aking suso. Tuyong-toyo na! Ang aming mga anak ay namamatay na sa gutom, nagkakasakit na sila.

Jacinto: Pakialam ko sa mga batang yan! Hindi naman ako ang nagluwal sa kanila. Hindi ko naman mga anak yan. Kaya bakit niyo ako ginagambala? Bakit di n’yo nalang pag-usapan sa inyo? Umalis na kayo at tigilan na ninyo ang panggugulo sa akin.

Maria: O sige po. Huwag niyo itong gawin para sa kapakanan namin.

Jacinto: At para kanino naman!

Maria: Gawin niyo ito para sa Diyos.

Jacinto: Ha ha ha…para sa Diyos? Anong pakialam ko sa Diyos? Nasa langit siya at ako naman ay dito sa lupa. Hindi ba’t sinasabi ninyo na ang Diyos ay magkakaloob ng katarungan sa mga mahihirap? Bakit di kayo kumuha ng mataas na hagdanan. Akyatin niyo ang Diyos doon sa langit at kausapin niyo siya. Doon kayo humingi ng katarungan. At ako’y tigilan na ninyo!

Susana: Wala kang kasing sama! Abusadong hukom!

Maria: Huminahon ka Susana.

Michal: Anong ating gagawin ngayon, Maria? Bigo tayo.

Maria: Hindi, hindi pa tapos ang laban! Patuloy nating ipaglaban ang ating mga karapatan.

Rebecca: Nasisiraan ka na ba ng bait, Maria? Papaano tayo lalaban ni wala tayong dalang kahit man lang pamalo!

Maria: Hindi natin kailangan ng pamalo o espada sa laban na ito, Rebecca.

Rebecca: Kung magkagayon, anong ating gagawin, Maria?

Maria: Ang atin lang kailangan ay tiyaga at pasensya.

Susana: Para ano pa? Para sa ano?

Maria: Upang wakasan ang pasensya ng hukom. Naalala niyo ba ang ginawa ni Moises sa Ehipto? Taglay ng Faraon ang lahat. Nasa kanya ang kayamanan, mga sundalo at karwaheng pandigma! Si Moises ay wala. Ang tanging taglay niya ay ang katigasan ng ulo sa tingin ni Faraon. Sa pamamagitan niya, ginawang dugo ni Yahweh ang tubig sa Ehipto. Pinadalhan ng mga balang at sangkatutak na peste ang kaharian ni Faraon. Ginawang madilim ng tatlong araw ang lungsod nito.

Susana: Pero, Maria, mga babaing balo lamang tayo. Nagawa iyon ni Moises dahil lalaki siya at maraming mga taong nasa likuran niya.

Michal: Para lamang tayong nga lamok, samantalang sila’y mga dambuhalang elepante.

Maria: Iyan ang punto, Michal. Yan ang isa sa mga pesteng dumating sa Ehipto, mga lamok. At dahil dito, tinitiyak ko sa inyo na ang sanlibung lamok ang hindi magpapatulog sa elepanteng nakatira sa palasyo. Halikayo! Bumalik tayo sa bahay ni Jacinto.

Jesus:  Kaya’t ang may matitigas na ulo na mga magsasaka at babaing balo ay bumalik sa harapan ng bahay ng matabang hukom.

Jacinto: Nandito na naman kayo? Pambihira! Hindi ba’t sinabi kong layuan na ninyo ako? Bigyan niyo na ako ng katahimikan! Mga bingi ba kayo! Ano pa ang hinihintay ninyo, umalis na kayo!

Maria: Kami ay naghihintay sa nga hukom ng Israel upang ipagkaloob ang katarungan para sa mahihirap.

Jacinto: Kung gayon, umupo kayo diyan. Dahil matagal ang hinihintay ninyong katarungan.

Maria: Yan talaga ang gagawin namin. Mga kapitbahay at kasama, magsiupo tayong lahat dito sa harapan ng bahay ni hukom Jacinto.

Jesus: Pagkasabi ni nanay Maria, ang lahat ng mga balong kasama niya ay nagsiupo sa harapan ng bahay ng matabang hukom. Sila ay nagpicket-rally doon.

Jacinto: Ang titigas talaga ng ulo ninyo! Ang kukulit ninyo! Sige, manatili kayo diyan hanggang sa kayo ay manigas sa kahihintay! Bahala kayo!

Jesus:  Isinarang muli ng hukom ang kanyang pintuan. At hindi pa nagtagal tiningnan niya uli ang mga tao.

Jacinto: Andiyan parin kayo? Nasisiraan na ba kayo ng bait?

Susana: Hindi! Ikaw ang nauubusan na ng pasensya, hukom!

Maria: Hindi kami aalis dito hangga’t hindi ninyo ipagkakaloob sa amin ang katarungan!

Jesus: Muling isinara ng hukom ang pintuan at hinayaan ang mga tao sa labas.

Rebecca: Masisira ang inyong bahay sa kasasara ninyo hukom!

Susana: Ano sa tingin mo, Maria? Mayroon ba tayong mapapala sa ginagawa natin?

Maria: Ang ating mga ninuno ay nagdanas ng hirap ng apat na raang taon sa Ehipto, hanggang sa makamit nila ang kalayaan. Hindi tayo titigil.

Tao 1: Hoy! Sino kayo? Humihingi ba kayo ng limos sa hukom?

Rebecca: Katarungan ang hinihingi namin at hindi limos.

Susana: Nagtrabaho kami ng tatlong linggo sa bukirin ng panginoong-maylupang si Ananias. Ngunit hindi niya kami binayaran. Ayaw niyang ibigay ang pinagpagalan naming sahod.

Tao 1: Magnanakaw ang taong yan! Eh, ano naman ang problema ninyo sa hukom? May ginawa ba ang hukom para sa inyo?

Maria: Yan ang aming hinihintay. Pero tingnan niyo naman, binigyan ni Ananias ng suhol ang hukom at pati ang mga kapitan ng sundalo. Marami pa siyang binigyan ng suhol na opisyal ng imperyo.

Tao 1: Tama talaga yan, ang mga nasa kapangyarihan ay nagtutulungan upang matakpan ang baho ng bawat isa sa kanila. Hoy! Kayong mga nakaistambay lang dyan! Halikayo! Samahan natin ang mga kababaihang na ito sa kanilang laban.

Jesus: Nagtawag ng nagtawag ang tao. Tinawag ang kanyang mga kaibigan na nakaistambay lang sa tabi-tabi. Hanggang sa nakabuo sila ng isang malaking grupo sa harap ng tahanan ng hukom. Ang mamamayan ng Cana ay nakiisa sa mga babaeng balo mula sa Nazareth na nagpicket-rally.

Jacinto: Kasumpa-sumpa kayo! Ano ang gusto ninyo! Hindi ako ang gobernador ng Galilea at naandito upang bigyan kayo ng mga tsokalate at minatamis. Kung kayong lahat ay nawawala na sa matinong pag-iisip. Lumayas kayo at bigyan ninyo ako ng kapayapaan. Mga patay gutom!

Jesus: Dumami ng dumami ang mga taong sumama sa hanay ng mga babaeng balo sa harapan ng pintuan ng hukom. Sila’y gaya ng mga pesteng lamok na maiingay at nangangagat sa elepanteng natutulog o nagtutulog-tulugan.

Jacinto: Tama na! Ang kukulit ninyo! Ang iingay ninyo! Tama na sa panggugulo ninyo sa akin. Sige, sige sige, pumasok na kayo sa loob at pag-usapan natin ang inyong mga karaingan, at nang matapos na ito ngayon.

Susana: Yes! Sa wakas bumigay din ang elepante. Pagod na siya sa mga mumunting kagat at ingay ng mga lamok.

Jacinto: Hindi ko na matiis ang ginagawa ninyong iskandalo sa akin. Magkagayon pa man, gusto ko lang ilagay sa isipan ninyo na gagawin ko ito hindi dahil sa Diyos. Hindi dahil sa inyong mga anak o sa inyong mga kapakanan. Gagawin ko ito dahil sa kakulitan ninyo at gusto ko nang mawala kayo sa aking paningin.

Jesus: Dinala ng hukom na Jacinto ang kaso ng mga babaeng balo sa korte at naipanalo. Inutusan ng korte sa Ananias na bayaran ang mga balo sa kanilang nararapat na sahod at danyos perwisyo. Oo, nanalo sila sa laban! Ganyan naman talaga ang pagpapanalo sa laban. Lumaban ka hanggang wakas. Ganito rin sa Panginoon, manalangin ka gabi’t araw na walang pagmamaliw. Kung gagawin natin ito hindi niya tayo bibiguin. Ipagkakaloob niya sa atin ang nararapat at katarungan.

Rufa: Pagpalain ng Diyos ang iyong labi, Jesus. Pagpalain ng Diyos ang babaeng nagsilang sa iyo sa mundong ito.

Pedro: Tama ka diyan, lola Rufa!

Jesus: Oo, maging ang lahat, pagpalain ng Diyos. Ang lahat ng lumalaban hanggang wakas para sa buhay na may dangal, hustisya’t katarungan. Para sa lipunang mapayapa at nakabatay sa katarungan.

Lahat: Amen.

Pinaghalawan:

     Vigil, Jose Ignacio Lopez. JUST JESUS: The Message of a Better World, vol 2. New York: The Crossroad Publishing Company, 2000.

---

[1] Inihanda at pinagyaman ni REV. JERIC C. CORTADO, Kutangbato United Methodist Church, Sinsuat Avenue, corner Macapagal Street, Cotabato City, 2007.

“EFFATA: MABUKSAN SA ISANG MAKABULUHANG BUHAY”

 “EFFATA: MABUKSAN SA ISANG MAKABULUHANG BUHAY”[i]

A Biblico-Theological Reflection based on Mark 7:24-27 for the 15^th Sunday After Pentecost

Ang lipunang Hebreo na kinamulatan ni Jesus ay nagdanas ng  kahirapang dulot ng heavy religious obligations and civil taxes. Nadagdagan pa ng matinding tagtuyot at mababang ani na nagdulot sa mga magsasaka na masadlak sa pagkakautang at kaalipinan. Masyadong pinahirapan ng mapagsamantalang sistemang ipinapatupad ng relihiyon, puppet na rehimen at ng imperyong Roma. Sa ganitong kalagayan, ang mamamayang Hebreo ay naghangad ng isang mamumuno sa kanila tungong kalayaan. Magbukas ng pagkakataon upang maranasan ang inaasam na buhay na ganap at kasiyaya. At sa ganito ngang kalagayan, nagsimula ang ministeryo at samahan ni Jesus tungo sa matuwid na daan ng pagbabago.

Itinatampok ng aralin sa ebanghelyo ang katagang binitawan ni Jesus na “EFFATA”, ibig sabihin “Mabuksan”.

Una, ang katagang “EFFATA” ng Panginoon ay nagpapahiwatig ng hamong maging bukas para sa lahat ang ating paglilingkod. Sa pagdating ni Jesus sa lugar na kung saan sana siya makapagpahinga mula sa kanyang hectic schedules ay agad itong dinumog ng mga tao. Sa layuning makapagpahanga ay sinadya nitong lumayo muna sa lupain ng mga Hudyo. Dumako pansamantala upang makapagpahinga sa paganong lipunan. Sa pagdating niya sa lugar ang babaeng may anak na inaalihan ng masasamang espiritu ay nagpatirapa sa kay Jesus. Ipinamamanhik ng babaing Hentil na pagalingin ang anak niya.

Ang mga Hentil ay isa sa mga kinasusuklamang lipi ng mga Hudyo. Sapagkat ang kanilang kulay at kaanyuan ay nagpapaalala sa kalupitang dinanas nila sa mga dayuhang kadugo nito. Sa kulturang nagpautal at nagbingi ng lipunang Hudyo. Ang babaeng ito ay kabilang sa kulturang minsang nananakop at nag-alipin sa bayan ng Diyos, sa mga anak ng Diyos. Kapuna-puna sa tugon ni Jesus ang nararamdaman ng mga Hudyo sa mga Hentil. “Kailangang busugin muna ang mga anak. Hindi dapat kunin ang pagkain ng mga anak upang ihagis sa mga tuta.” Kulang na lang sabihin ng diretsahan na hindi siya priority. Walang badyet para sa kanya at hindi kasali sa misyon ni Jesus at ng mga alagad.

Napaka-harsh ang salitang binitawan ni Jesus, “..Hindi dapat kunin ang pagkain ng mga anak upang ihagis sa mga tuta.” Sa harap ng mga alagad nito na patuloy na binibigyan ng instruction sa inclusive ministry sinabi ito ni Jesus. Sinabi ni Jesus sa babae ang tingin ng mga Hudyo sa mga tulad nilang Hentil. Sa pamamagitan ng babaing ito, inihayag ni Jesus ang exclusivist na pananaw ng mga alagad niyang Hudyo sa misyon ng pagpapalaya sa bayan ng Diyos. Inihayag ni Jesus ang “common perspective” na kailangang baguhin ng mga Hudyong alagad ni Jesus.

Pangalawa, ang tugon ng babaeng itinuturing na tuta ay EFFATA. “Tunay nga po, Panginoon, ngunit ang mga tuta mang nasa ilalim ng hapag ay naninimot ng mga mumong nalalaglag ng mga anak.”  Ang tugon ng babaing ito ay hindi lamang kapakumbabaan, kundi pagpapahalaga sa grasya ng Panginoong sinasayang ng mga anak ng Diyos. Ang tugon ng babaeng ito ay larawan ng katotohanan na bagamat sila ay bahagi ng kultura ng imperyo, subalit sila man din ay biktima mismo ng kanilang imperyo. Sila man din na nasa mababang uri ng kanilang sosyodad ay nangangarap ding maka-alpas sa kinasasadlakang hirap. Sa kahirapang di kayang tugunan ng imperyong kinabibilangan nito at wala silang ibang pinaniniwalaan kundi si Jesus. Ang tugon ng babae ay nagpapahiwatig na ang misyon ng Diyos ay hindi lamang sa Hudyo kundi sa lahat ng mga api, aba, at pinagsasamantalahan. Ang EFFATA na hatid ng babae ay ang ma-realize ng mga alagad ang inclusive mission ng Diyos. At sila ay tinawag upang tumugon at maging bahagi sa mission na ito.

Pangatlo, ang katagang “EFFATA” ng Panginoon ay nagpapahiwatig ng hamong mabuksan tayo sa isang makabuluhang buhay. The life and ministries of Jesus is the greatest manifestation of God’s initiative to heal our land. It is stated in our Book of Worship, that the root word healing in the New Testament Greek, sozo, is the same as that of salvation and wholeness. It is God’s work of offering persons balance, harmony, and wholeness of body, mind, spirit, relationship through confession, forgiveness, and reconciliation between God and humanity. It is our ministry as the Body of Christ making our fellowship as sanctuary of healing.

In the gospel, we can see Jesus showing us what we should do and what we can do in the world in which we live. In our Book of Discipline we affirmed that whenever United Methodist has had a clear of mission, God has used our Church to save persons, heal relationship, transform social structures. We live out the word of Jesus, “Ephphatha, be opened!” Open up! And actively demonstrate a common life of gratitude and devotion, witness and service, celebration and discipleship. Amen.

---

[i] Rev. Jeric C. Cortado, Southern Philippines Methodist Colleges, Inc., September 6, 2015.

FRIENDSHIP GAMES: A Reflection on Science and Religion

FRIENDSHIP GAMES: A Reflection on Science and Religion

By Rev. Jeric C. Cortado, SPMCI

The article written by an astronomer Guy Consolmagno, “Science and Religion” describes how science and faith compliments to each others. Very clear to him that science is not about proving anything. It describes but the descriptions are incomplete. Therefore you cannot use science alone to prove completely the existence of God. But science could encourage us to believe in God.

According to Pope John Paul II, “The contribution that science can make, through its dynamism and its constant reaching out towards truth, is to give inspiration and a richer physical context or vision to other human activities. It can share with them the results it has derived from its continuing investigations of the universal laws of nature. Science can finally lead humanity to bow before the Creator of the universe, who, from the Christian viewpoint is revealed as the Redeemer of man.” (Pope John Paul II, Marcel Grossman Meeting on Relativistic Astrophysics, 21 June, 1985).  

Pope John Paul II pointed out Galileo statement that, "Holy Scripture and Nature both proceed from the divine Word: one, as being dictated by the Holy Spirit, and the other, as the very faithful executor of God's orders (Edizione nazionale delle Opere di Galileo, vol. v, p. 282).

Faith does not offer resources to scientific research as such, but it encourages the scientist to pursue his research knowing that he meets, in nature, the presence of the Creator. Some of you are walking along this way. All of you are concentrating your intellectual forces on your specialty, discovering every day, with the joy of knowledge, the indefinite possibilities that fundamental research opens for man, and the formidable questions that it sets him at the same time, sometimes even for his future. (An address by Pope John Paul II to members of the European Physical Society, on March 30, 1979).

I am not a good player of a basketball game, but I love to watch this game. I remember my seminary life (in Union Theological Seminary-Philippine Christian University, Sampaloc 1, Dasmariňas, Cavite) wherein our colleagues have a regular schedule of basketball games with the seminarians of SVD Seminary based at Tagaytay City. We dubbed these games as “Friendship Games”, which aims to develop ecumenical relationships between catholic seminaries and evangelical seminaries, especially SVD Seminary and Union Theological Seminary.

There is always the feeling of excitement every Friendship Games, with curiosity of who is the best between the two teams. But without bias in comparing to both, UTS seminarians has the advantaged on the basis of their age bracket, experience, and height. Since, most of the UTS seminarians are graduate students and former varsity during their high school and college life.

But the Friendship Game is a Friendship Game, and there is no question of who will be the winner or the champion. The purpose of the games is to establish friendship among the group of seminarians by spending time with each other. Bonding with each other and sharing the enjoyment of the game. UTS and SVD seminarians’ Friendship Games is not about proving who holds the best discipline and theological pedagogy but it is about an opportunity for unity.

This is science and religion relationship means. Science gives us one set of facts, and on the other side, religion gives us another set of facts. In the Friendship games, SVD seminarians gave a set of facts and UTS seminarians as well, another set of facts theological formation which compliments to each other. 

“NABAGONG PANANAW AT LUMALIM NA PANANAMPALATAYA”

“NABAGONG PANANAW AT LUMALIM NA PANANAMPALATAYA”

A Theological Reflection for the Transfiguration of the Lord Sunday (Luke 9:28-36; 37-43)

Rev. Jeric C. Cortado, 2015

Sa ebanghelyo natin ngayon, tampok ang kuwento sa pagbabagong-anyo ng Panginoon sa pananaw ng mga alagad. Sa pananaw ng mga direktang nakasama ni Jesus sa kilusan ng pagbabago at nabuhay na batid ang kanilang kasaysayan bilang isang bayan.

Una, ayon sa kuwento, umakyat si Jesus sa bundok kasama sina Pedro, Santiago at Juan. Sa kultura ng mamamayang Hebreo ang bundok ay sumasagisag sa presensya at kapangyarihan ng Diyos. Malimit pumupunta sa bundok ang mga tao upang magnilay, lalo na kapag may mga bumabagabag at katanungan sa kanilang mga isipan. Feeling nila napakalapit nila sa Diyos kapag nasa bundok sila. Feeling nila na mas nararanasan ang kapahayagan ng Diyos sa mga dakong ito. Kung kayat, ang pag-akyat ni Jesus sa bundok ay nangangahulugan ng paglapit nito sa Diyos.

At para sa mga taong patuloy na inuusig dahil sa kanilang paninindigan sa katotohanan at katarungan, ang bundok ay sumasagisag sa matibay na kanlungan, kublihan, at pagkukunan ng lakas. Sa diwang ito, dinala ni Jesus ang kanyang mga alagad sa isang dakong maituturing na matibay na kanlungan, kublihan at pagkukunan ng lakas. Subalit sa mga alagad na naging malapit ang puso nila kay Jesus, ang pag-akyat nila at ang pagdala ni Jesus sa kanila sa bundok ay nangangahulugan ng pag-akyat sa mas mataas na kapahayagan ng pag-iral ni Jesus. Isang paalala at paglilinaw sa kasalukuyang nating relasyon sa kay Cristo-Jesus. Malapit ang puso ni Jesus sa atin, ang puso ba natin sa kanya ay malapit din kaya?

Pangalawa,   ayon sa kuwento, naganap ang pagdala ni Jesus sa kanyang mga alagad sa mataas na bundok pagkatapos ng anim na araw. Ibig sabihin, naganap ito sa ikapitong araw na para sa mga Hebreo ay “Sabbath”, a holy day, a day for rest and a deep reflection with God. Sa diwang ito, inilagay ni Jesus ang kanyang mga alagad sa isang malalimang pagbubulay patungkol sa Diyos, sa kanya, sa dahilan at kahulugan ng kanilang pag-iral. And in their deep reflection, nagbagong anyo si Jesus, nagningning ang kanyang kasuutan na naging puting-puti, anupat walang sinumang makapagpapaputi nang gayon (v.3).

Ang bagong kasuotan ni Jesus na nahayag sa kanyang mga alagad ay kapahayagan sa kadalisayan ng kanyang puso sa paglilingkod. Sa dalisay niyang intensyon na maghari ang kalooban, kabanalan , pag-ibig at biyaya ng Diyos sa lahat. Nailinaw sa mga alagad sa mga panahong yaon ang katapatan at dalisay na puso bilang batayang katangian ng isang lingkod ng Diyos.

Ito ang isa sa mga naging batayan, bakit ang ating mga pastor at lahat ng may mga leadership role sa pananambahan ay inaasahang magsuot ng “alba”, o ibig sabihin ay puting damit. Nagsisimula ang pagsuot na ito noong tinanggap natin ang Bautismo. Ang pagsuot ng puting damit ay sumasagisag sa karangalan at kadalisayan ng buhay. Isang buhay na pinananahanan ni Cristo (Galacia 3:27). Bagong buhay at pagkatao sa pakikipagkaisa kay Cristo sa sakramento ng Bautismo. Gaya ng sinasabi ni Apostol Pablo, “Sinumang nakikipagkaisa kay Cristo ay isa nang bagong nilalang. Wala na ang dating pagkatao; siya ay bago na” (2 Corinto 5:17). Hinubad na ang dating pagkatao pati na ang mga gawa nito at nabihis na sa bagong pagkatao (Colosas 3:9-10).

At pangatlo, ayon sa kuwento, sa pag-akyat nila sa bundok ay nasaksihan ng mga alagad ang pag-uusap ni Jesus kay Moises at Elias, sa mga Propeta ng Bayan. Sa Lumang Tipan, si Moises ay kilala bilang isang lumad na nagpalaya sa kanyang bayan mula sa pagkakaalipin sa Ehipto. Naaalala din si Moises bilang tagapagkaloob ng batas or Torah, kasama na ang Ten Commandments. Samantalang si Elias o Elijah, sa ilalim ng pamamatnubay ng Diyos ay nanindigan laban sa mga kurakot at bulaang propeta at naglilingkod sa bayan. (1 Kings 17:1, NIV)

Sa tagpong ito, binibigyang diin ni Jesus na ang paglilingkod ay naka-ugnay lagi sa kasaysayan ng ating pag-iral. Ang kasaysayan ng pagbabago na pinasimulan ng mga propeta tungo sa isang bayang malaya at mapagpalaya ay nagpapatuloy. Magiging ganap lamang ito kung ang lahat na malapit sa kanyang puso ay malapit din ang mga puso nito sa kanya. Sapagkat kung tunay na malapit ang puso natin sa kanya, magaan sa ating kalooban na gawin at ipagpatuloy ang kanyang mga nasimulan (Luke 4:18-19). Sa pagdiriwang natin ng pagbabagong-anyo ng Panginoon at sa mga aralin natin ngayon, binibigyan-diin ang kahulugan ng pagiging alagad at disipulo. Tayo ay tinawag hindi lamang upang sumunod sa yapak ni Jesus kundi upang maging mapanlikha sa pagtugon sa paanyaya ng Panginoon. Amen.

THE CELEBRATION OF THE HOLY MASS IN MALLS

THE CELEBRATION OF THE HOLY MASS IN MALLS

Rev. Jeric C. Cortado, October 2015

This theological reflection is guided by the question, IS IT MORALLY JUSTIFIED TO HAVE A HOLY MASS (SERVICE OF WORSHIP/DIVINE LITURGY) IN MALLS WHERE ANTI-LABOR ACTIVITIES ARE PRACTICED?  A question developed from the context that the Roman Catholic Church and some Evangelical Churches are holding a Holy Mass or Worship Services in the malls as either requested or permitted by the Mall owners. This is to follow the preference of the families today spending their Sundays in the malls rather than in the church. Since after attending a Holy Mass in the mall, the family could easily go anywhere in the malls for recreation and enjoy their family day.  For a deeper understanding and contemplation, besides my readings on related literatures I conducted a conversation using the given question in our community with the 4 graduating seminarians and 8 clergy member of the United Methodist Church.  In the conversation and in my reading the following ideas came up:

First, celebrating a Holy Mass in the Malls is morally justifiable if it would serve as venue to help the laborers of the establishment be enlightened and empowered about their duties and rights as stipulated in the Labor Code of the Philippines and the social teachings of the Church. It is morally justifiable, if the celebration of the Holy Mass would give an opportunity for the management of the malls to realize their moral and legal responsibilities to give the just compensation and benefits for their workers.

In this sense, I am reminded of our history how Methodist society in England grew in quantity and in quality because of the street preaching and liturgical celebrations presided by our founder Rev. Fr. John Wesley of the Church of England. Although it was not requested by the concern government officials of their times but presumably permitted by not dispersing the crowd gathered by Rev. Fr. John Wesley. Given the situation then that the common people and slaves who worked in the mining area, agricultural plantations, and factories suffering for the anti-labor practices perpetuated by the landlords and businessman in collaboration with the government authorities. The street preaching and liturgical celebrations served as venue to empower the common people in their situation and at the same time to awaken the conscience of the rich people about their responsibilities to their workers and poor, oppressed, marginalized, deprived, and exploited neighbors. He organized the crowd into a small group called class meetings wherein they gathered together weekly to assess not only their spiritual life but their economic situations.

Second, celebrating the Holy Mass in the Malls is not morally justifiable if it only cater the needs of the mall owners and only projecting to the public the “religiosity” of the particular business establishment. If it is just a cover up of the guilt feeling for their violations not only to the labor code of the Philippines but to the human rights and dignity of their employees. In this sense, Jesus said, “Woe to you…. you appear to people as righteous but on the inside you are full of hypocrisy and wickedness…” (Matthew 23: 28).  Jesus denounced the sinful practices and announced the moral accountability of the people, especially the leaders. Thus reminded us the statement of Prophet Micah (Micah 6:8), wherein God shown to the people what is good to do, to act justly and to love mercy and to walk humbly with God. Holy Mass celebration is useless if the management of the malls still doing anti-labor practices. The deprivation of the workers or laborers for their rightful compensation and benefits is a great violation of their human rights and dignity.

I hope that the homily of the priest or the pastor will encouraged the management of the malls to treat their personnel justly and humanely. Although the same with the observation of my colleagues, Rev. Larry Guerrero, I did not heard the priest or the pastor reminding the management of the mall to correct their sinful practices and encourage them to give what is just for their personnel. I do believe that presiding a Holy Mass or Worship Service in the malls is a great opportunity for the priest or the pastor to establish good relationship and friendship with the mall owners. Thus by establishing this kind of relationship, the priest or the pastor could easily access a venue to talk to the management about the issues and concerns of their workers. As I’ve learned with my good professor in Contextual Theology, Archbishop Fernando Capalla, D.D., establishing friendship paves the way of the dialogue of life.

It was in the same context when the confrontation of Prophet Nathan and King David happened. The 2 Samuel 12:1-10, 13 is a story about the two friends, Prophet Nathan and King David. Previously the prophet Nathan delivered a message of great blessing to David (2 Samuel 7). And so, David knew that Nathan was not a negative critic but a friend. It made David receptive to the message of the story. The scenario begins with meeting of both and Prophet Nathan begun to share a parable to his friend King David.

"There were two men in one city, one rich and the other poor. "The rich man had exceedingly many flocks and herds. But the poor man had nothing, except one little ewe lamb which he had bought and nourished; and it grew up together with him and with his children. It ate of his own food and drank from his own cup and lay in his bosom; and it was like a daughter to him. And a traveler came to the rich man, who refused to take from his own flock and from his own herd to prepare one for the wayfaring man who had come to him; but he took the poor man's lamb and prepared it for the man who had come to him."

So David's anger was greatly aroused against the man, and he said to Nathan, "As the LORD lives, the man who has done this shall surely die! And he shall restore fourfold for the lamb, because he did this thing and because he had no pity."

Then Nathan said to David, "You are the man! Thus says the LORD God of Israel: 'I anointed you king over Israel, and I delivered you from the hand of Saul. I gave you your master's house and your master's wives into your keeping, and gave you the house of Israel and Judah. And if that had been too little, I also would have given you much more! Why have you despised the commandment of the LORD, to do evil in His sight? You have killed Uriah the Hittite with the sword; you have taken his wife to be your wife, and have killed him with the sword of the people of Ammon.' "

"Now therefore, the sword shall never depart from your house, because you have despised Me, and have taken the wife of Uriah the Hittite to be your wife."

So David said to Nathan, "I have sinned against the LORD."

Prophet Nathan, in a friendly way, made the King realized about his abused of power, greediness, and sin committed not only to Uriah and Bathseba, and to the people but to God. So David said, “I have sinned against the Lord.” In this sense, David acknowledged his committed sin to the people openly and without any denial of truth, and showed personal responsibility about it. In Psalm 51, David expressed awareness on his committed sin, the lamentation for cleansing, the recognition of God’s judgment, and the willingness to do the retribution. In Exodos 22:1 it is stated that, “If a man steals an ox or a sheep, and slaughters it or sells it, he shall restore five oxen for an ox and four sheep for a sheep (Exodus 22:1).”

The celebration of Holy Mass in Malls therefore is morally justifiable as requested and permitted by the mall owners if through this they realized their sins against the Lord. By depriving their employees to received just compensation and benefits that would brought them to experience abundant life same with them.  Thus, encourage them to repent which manifest through their retribution of what they stole from their ordinary employees. If it is not, then the celebration of the Holy Mass for them is meaningless and useless, although it would be a channel of blessings to the poor, oppressed, marginalized, exploited and deprived employees. This is a great challenge for the church to affirm their preferential option for the poor. Amen. 

“TURNING THE ORDINARY VESSEL TO AN EXTRA-ORDINARY VESSEL”

“TURNING THE ORDINARY VESSEL TO AN EXTRA-ORDINARY VESSEL”

Isaiah 62:1-5; 1 Corinthians 12:1-11; John 2:1-11

Rev. Jeric C. Cortado, January 17, 2016

Almost two years na rin kami dito sa Kidapawan, fourteen years bago ako nakabalik dito. Kasabay ng pagpasok ko sa ministry ay ang pag-alis ko ng Kidapawan kung saan ako ipinanganak at nagkamulat. Napadpad sa Makilala, Cavite, Mlang, Cotabato City, Kabacan bago bumalik dito sa Kidapawan. Isang kagalakan na nakabalik ako dito sa piling ng aking mga kamag-anak. Namulat ako na sa tuwing may okasyon sa aming pamilya, hindi maaring pupunta ka na wala kang dala o contribution sa isang okasyon. Maalala ko pa noon na kapag may mag-birthday sa pamilya nina Auntie Verning at Uncle Pedong, may bitbit din kaming “soft drinks” or kakanin or ibang menu. Parang nakaugalian lang…hindi naman obligasyon….o sapilitan. Ganito siguro kung naramdaman mong bahagi ka ng isang pamilya. Alam kong kaugalian natin ito bilang mga Asyano, lalong higit sa mga bansang sa kabila ng kahirapan ay may matatag na pagkakapatiran at ugnayan sa isa’t isa. Mga katangiang buhay na buhay din sa kapanahunan ni Jesus. Isang karangalan sa kapanahunan ni Jesus ang maanyayahan sa isang okasyon at isang kapahayagan ng pagkakapatiran ang may maihandog o maiabot na “regalo” ayon sa pangangailangan ng particular na okasyon noon.  Ang kasalan sa kapanahunan ni Jesus ay isang masayang pagdiriwang kung saan pinaghahandaan hindi lamang ng mga ikakasal kundi ng pamilya, kamag-anak, at kabayan nito. Ang lahat ay abala sa paghahanda sa layuning magkaroon ng isang masaya at grandiyusong pagdiriwang. Nakasalalay sa pagdiriwang ang karangalan hindi lamang ng ikakasal kundi ng buong mag-anak at bayan. Sa ganitong kalagayan, bahagi ng kanilang kultura ang “ambagan” para sa pagdiriwang kagaya ng ating kaugalian bilang mga Pilipino.

Sa kapanahunan din ni Jesus, reyalidad din ang malaking pagtaas ng agwat ng mahirap at mayaman sa lipunan. Ang mga tao ay natutukoy ayon sa kanilang suot, upuan sa mga pampublikong establishments, at mga okasyon. Ang ganitong kalakaran ay kapansin-pansin din sa mga kagamitan at sisidlang ginagamit sa mga okasyong kagaya ng kasalan. May tapayan na ginawa para sidlan ng tubig, may tapayang laan para sa mababaang uri ng alak at sa special na mga alak. This is the mindset of the society instilled by the Greco-Roman Empire who collaborated with the hierarchy of the Temple. Sinasabi nga na ang “abundant wine” ay isa sa mga tampok kapag may kasalan noon. Isang malaking kahihiyan sa mga nag-aasawa ang nauubusan ng alak sa kalagitnaan ng pagdiriwang. At ang kahihiyang ito ay babaunin nila hanggang sa kanilang kamatayan. Kaya ang inang si Maria ay gumawa ng inisyatiba. At ang tugon ni Jesus sa kanyang ina, “Huwag ninyo akong pangunahan, Ginang!(Babae) Hindi pa ito ang panahon ko.” Bilang tugon ni Maria, sinabihan niya ang mga naglilingkod, “Gawin ninyo ang anumang sabihin niya sa inyo” (2:5). Sa tagpong yaon, maaring nagtatalo sa loob ni Jesus at ni Maria ang kanilang relasyon bilang mag-ina. Sapagkat sa bawat pagkilos ni Jesus at ng kanyang samahan ay laging nakaugnay sa mga adhikain niya at sa nagsugo sa kanya.

Our readings simply points out that even the “ordinary” could bring extra-ordinary gifts. In this sense, Jesus counter-flows the mindset that hope is came out from the ordinary and not from above. The miracle is not actually turning the water into wine but turning the “ordinary” representing the poor, oppressed, marginalized, exploited, deprived but struggling (pomeds) people into a vessel of the greatest love of God to all, like the greatest wine. The ordinary jar turned into extra-ordinary jar because it was used for a special wine. In the story, Jesus clarified to us that once we give ourselves, our time, talents, and lives for the mission of God as lived out by Jesus. We become an extra-ordinary one - a vessel of God’s grace to all. Thus, turning water into wine means turning our life to become the elements that enlightens and empowers, and not simply refreshing. Amen.